‘s Morgens vroeg

Omdat tijdens het spel ook de kinderen hun eigen invullingen kunnen en mogen geven, is het moeilijk om precies te noteren hoe een spel verloopt. Ik besef dat er veel meer manieren zijn om een spel te maken dan hier is opgeschreven, maar wellicht kan dit een stimulans zijn om er aan te beginnen. Toen ik als peuterleidster werkte deed ik ook kleine 'werk'spelletjes met de kinderen.Heel eenvoudig, met veel herhaling en kort van vorm. Voor peuters en ook voor jonge kleuters is de realiteit van het doen heel erg belangrijk. Dan wordt het luisteren verbonden met het echte doen. Een aantal van die eenvoudige spelletjes met veel herhaling zijn in dit boekje te vinden. Daarom kan het ook goed in de kinderopvang en peutergroepen gebruikt worden.

De spelen beginnen steeds met het wakker worden en met de zin: ‘s Morgens vroeg’, waardoor de titel van dit boekje is ontstaan. Door de jaren heen heb ik een verzameling oude lied- en versjesboeken opgebouwd. Daarin vond ik veel kant en klare arbeidsspelletjes van lang geleden. Die boeken zijn alleen nog antiquarisch te koop. Daarom heb ik een aantal van deze spelen hierin opgenomen, vooral omdat ze het echte handwerk zo goed weergeven.

In de literatuurlijst die achterin te vinden is, zijn naast pedagogische boeken, ook titels opgenomen waar de gebruikte liedjes en versjes in staan. Sommige van deze boeken hebben een indeling op onderwerp. De liedjes en versjes hieruit kunnen dus zo ingepast worden in een spel. Kortom, dit is een boek om mee aan het werk te gaan.

Ik wil benadrukken dat juist in deze tijd, waarin het handwerk niet meer zo zichtbaar is, de noodzaak om dit voor en met kinderen te doen en te herhalen steeds belangrijker wordt. De ochtendspelen zijn een aanvulling op het echte doen. Alleen dan zijn de spelen werkzaam voor kinderen en voor onszelf.

De uitspraak hieronder is van mevr. W.M. Nijkamp, oud-inspectrice van het kleuteronderwijs. Zij heeft in de jaren vijftig van de vorige eeuw veel praktijkboekjes geschreven, waaraan ik tijdens mijn studie veel heb gehad.

Het jonge kind verstaat de kunst met zijn fantasie te leven in het hier en het nu,
zich met behulp van die fantasie aan te passen aan de realiteit
en zich hierdoor een wereldbeeld te scheppen.
W.M. Nijkamp